آشنایی با ادوار انتخابات ریاست جمهوری در ایران

افتخار نظام جمهوری اسلامی در طول سالیان گذشته، تلفیقی از دینداری و مردم سالاری در مدل جمهوری اسلامی است.

مردم ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور متوسط هر سال یک بار در انتخابات شرکت می‌کنند.

مطلب زیر نگاهی کوتاه دارد به انتخابات ریاست جمهوری در ادوارهای گذشته.

اولین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری - 1358

در اولین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در کشور، در تاریخ 5/11/1358 تعداد 107 نامزد به رقابت پرداختند.

بر اساس آمار، بیش از 20 میلیون نفر واجد شرایط رای دادن بودن که حدود 68 درصد (۱۴میلیون و ۱۵۲هزار و ‪۸۷۷نفر) آنها شرکت کردند

در اولین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، ابوالحسن بنی‌صدر به عنوان اولین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد.

پس از عزل بنی‌صدر یک سال و شش ماه بعد، دومین انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد.

دومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1360

انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 2/5/1360پس از گذشت یک سال از آغاز جنگ تحمیلی برگزار شد.

بر اساس قانون مورخ 13/4/1360 مصوب مجلس شورای اسلامی، تأیید صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری به عهده شورای نگهبان گذاشته شد.

 این دوره 71 نفر داوطلب شدند که صلاحیت 4 نفر از سوی شورای نگهبان تأیید شد.

در این انتخابات بیش از 22 میلیون نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد بیش از 14.5 میلیون نفر (64،24 درصد ) شرکت کردند.

4 چهره شاخصی که در این رقابت شرکت کردند عبارت بودند از: سیداکبر پرورش(نماینده مجلس)، عباس شیبانی (پزشک)، حبیب الله عسگراولادی مسلمان(نماینده مجلس) و منتخب این دوره؛ محمدعلی رجایی که با کسب 90 درصد آرا دومین رئیس جمهور ایران شد.

پس از شهادت  شهید رجایی در 8 شهریور سال 1360 بلافاصله مقدمات برگزاری انتخابات سومین دوره ریاست جمهوری فراهم شد.

سومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1360

سومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در تاریخ 10/7/1360برگزار شد.

در این انتخابات بیش از 22 میلیون و 4 صدهزار نفر واجد شرایط بودند که از این تعداد 16 میلیون و 8 صدهزار نفر (74.26درصد) شرکت کردند.

در این دوره 46 نفر داوطلب شدند که پس از بررسی شورای نگهبان صلاحیت 4 نفر تأیید شد.

این افراد عبارت بودند از اکبرپرورش (نماینده مجلس)،سید رضا زواره‌ای (معاون وزارت کشور) حسن غفوری فرد و حضرت آیت الله خامنه‌ای (نماینده شورای انقلاب و معاون وزارت دفاع) که با 95درصد آرا به ریاست جمهوری انتخاب شد.

حکم تنفیذ حضرت آیت الله خامنه‌ای در تاریخ 17/7/60 توسط امام (ره) صادر شد.

چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1364

انتخابات چهارمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 25/5/1364 در سراسر کشور برگزار شد.

در این دوره 50 نفر داوطلب شدند که شورای نگهبان صلاحیت 3 نفر را تأیید کرد.

در این انتخابات 25 میلیون133هزار و802 نفر واجد شرایط بودند که از این تعداد 14میلیون238هزار و587 نفر (54.78درصد) شرکت کردند.

نامزدهای این دوره؛ حضرت آیت الله خامنه‌ای با 12میلیون205هزار و رأی (85درصد آراء)، حبیب الله عسگراولادی مسلمان با 278هزارو113 رأی (1.95درصد) و محمود کاشانی با یک میلیون و 402 هزار953 رأی (9.85درصد) بودند که آیت الله خامنه‌ای برای بار دوم با رای قاطع مردم انتخاب شد.

پنجمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1368

پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری پس از ارتحال جانگداز رهبرانقلاب در تاریخ 6/5/1368 برگزار شد.

در حالی که چهارمین رئیس جمهوری عملاً تا 17 مهر آن سال باید در پست ریاست جمهوری انجام وظیفه می‌کرد، اما به علت ارتحال رهبر انقلاب در تاریخ 14/4/1368 و انتخاب رئیس جمهور وقت به رهبری نظام جمهوری اسلامی، انتخابات روز جمعه 6 مرداد ماه برگزار و این دوره یک ماه و نیم زودتر از موعد مقرر انجام شد.

در این انتخابات 30میلیون 139هزار و598 نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد  نفر16میلیون 452هزار و677 نفر(54.59درصد) شرکت کردند.

در این دوره، 79 نفر داوطلب شدند و دو نفر تایید صلاحیت شدند که از میان آنها اکبر هاشمی رفسنجانی(رئیس مجلس شورای اسلامی) با 15میلیون550هزار و528 رای (94 درصد) رئیس جمهور شد و رای عباس شیبانی(نماینده مجلس) نیزت عداد با 635 هزار و165 رای (3.86درصد) بود.

ششمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1372

انتخابات ششمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 21/3/1372 برگزار شد.

در این انتخابات 33میلیون 156هزار و55 نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد 16میلیون و796 هزارو787 نفر(50.66درصد) شرکت کردند.

شورای نگهبان از میان 128 نفری که ثبت نام کرده بودند 4 نفررا تأیید کرد که آراء آنها عبارتند: احمد توکلی(سردبیر اقتصادی روزنامه رسالت) 4 میلیون26 هزار و 879 رأی (23.97درصد)، عبدالله جاسبی (رئیس دانشگاه آزاد اسلامی) با یک میلیون و498 هزار و084 رأی (8.92درصد)، رجبعلی طاهری (مجری طرح سازمان صنایع دفاع) با 387 هزارو655 رأی (2.31درصد) و اکبرهاشمی رفسنجانی با 10میلیون566 هزارو499 رأی (63درصد).

در این دوره اکبر هاشمی رفسنجانی برای بار دوم به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.

هفتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1376

انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 2/3/1376برگزار شد.

در این دوره 36میلیون466هزارو487 نفرواجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد 29 میلیون145هزارو745 نفر(79.92درصد) در انتخابات شرکت کردند.

در این انتخابات 238 نفر داوطلب شدند که از این تعداد 4 نفر توسط شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند.

سید محمد خاتمی با 20میلیون138هزارو784 رأی (69درصد)، حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری با 7میلیون و248هزارو317 رأی، محمد محمدی ری شهری با 744 هزارو205رأی، سید رضا زواره‌ای با 772هزار و707 رأی.

حکم تنفیذ حجت الاسلام سید محمد خاتمی در روز 12/5/1376 از سوی مقام معظم رهبری صادر و وی به عنوان پنجمین رئیس جمهور ایران معرفی شد.

هشتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1380

انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 18/3/1380 برگزار شد.

در این دوره 42 میلیون170هزار و230 نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بودند که از این تعداد 28میلیون و155هزارو969نفر(67.77درصد) شرکت کردند.

در این انتخابات از میان 817 داوطلب ثبت نام کننده، 10 نفر توسط شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند که سید محمد خاتمی برای بار دوم با 21میلیون و659 هزار و53 رأی (77درصد) رئیس جمهور شد.

حکم تنفیذ حجت الاسلام سید محمدخاتمی در تاریخ 11/5/1380 توسط مقام معظم رهبری صادر شد.

نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – 1384

نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در تاریخ 27/3/1384 برگزار شد.

این دوره از انتخابات ریاست جمهوری طی دو مرحله برگزار شد و در جریان آن محمود احمدی نژاد به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد.

نتایج انتخابات مرحله اول ریاست جمهوری دوره نهم: اکبر هاشمی رفسنجانی با 6 میلیون و160رای (21 درصد آرا) نفر اول، محمود احمدی‌نژاد با 5 میلیون و 710رای (19.5درصد آرا) نفر دوم ، مهدی کروبی با 5 میلیون و70 هزار رای (17.3درصد آرا)، محمدباقر قالیباف با 4میلیون و70 رای (13.9درصد آرا)، مصطفی معین با 4میلیون و50 هزار رای (13.8درصد آرا)، علی لاریجانی با 1میلیون و 740 هزار رای (5.9 درصد) و محسن مهرعلیزاده با یک میلیون و290 رای (4/4 درصد ) به ترتیب در رتبه بعدی قرارگرفتند.

تعداد آرای باطله نیز یک میلیون و200 هزار رای معادل 4.2درصد کل آرا بوده است.

بر اساس نتایج مرحله اول، هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد به مرحله دوم راه یافتند.

در مرحله دوم انتخابات، محمود احمدی نژاد موفق شد اکثریت آرا را به خود اختصاص دهد و حکم تنفیذ وی از سوی مقام معظم رهبری صادر و به عنوان رئیس جمهور کشور برگزیده شد.

دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری - 1388

دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، در روز جمعه ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ برگزار شد.

بر اساس اعلام رسمی وزارت کشور، محمود احمدی‌نژاد (بیش از ۲۴ میلیون رأی) در این انتخابات با اختلاف رأی زیادی نسبت به میرحسین موسوی (بیش از ۱۳ میلیون رأی) به پیروزی رسید.

در این دوره، ۴۶٬۱۹۹٬۹۹۷ واجد شرایط رای دادن بودند. ۸۵ درصد واجدین شرایط در رای گیری شرکت کردند.

استان یزد با درصد مشارکت بیش از ۱۰۰ درصد (۶۰۹ هزار و ۸۵۶ رای از ۶۰۹هزار و ۳۴۱ نفر واجدین شرایط رای) بالاترین میزان مشارکت در بین استان‌های کشور را داشت.